hadimassa (1970) sketches over aseksualiteit

[Speaker]

Al enige tijd geleden kwam ik op een blog terecht waar iemand blogs plaats over de geschiedenis van aseksualiteit in de maatschappij. In het geheel is deze blog interessant, zeker het lezen waard. In deze blog wordt er een verwijzing gemaakt naar een compilatie van het sketch programma Hadimassa (VARA) voor het Montreux-festival in 1970. Een van de sketches in de compilatie ging over aseksualiteit.

De reden dat ik het niet eerder heb geplaatst, er komen veel stereotypes terug (als grap), naar mijn idee wordt aseksualiteit soort van als een punch line gebruikt en er is een kans dat mensen het misschien als naar kunnen ervaren. Het hoort toch bij de geschiedenis van onze gemeenschap, en dat aseksualiteit al in 1970 wordt besproken is ook wat (al weet ik niet of het gewoon toeval is). Het is sowieso oud Nederlandse humor, want niet mijn soort humor is, dus misschien vinden andere mensen het wel heel leuk.

Video (begint rond 33:44): https://www.npo.nl/hadimassa-compilatie-voor-montreux-festival/02-02-2012/WO_VPRO_032511?start_at=2024


Link werkt niet meer dus nieuwe link: https://www.youtube.com/watch?v=hfkOCpVjsGY&t=1442s

[Edewecht]

Aan de ene kant wordt er inderdaad een stereotiep van 'de' aseksueel nergezet, aan de andere kant zetten ze het wel af tegen de uitwassen van seksualiteit (het gezinnetje met een verkrachter, een slet en incest, wat zogenaamd normaal is).

Overigens was Hadimassa ook in die tijd al een controversieel programma. Ze zochten de grenzen op van wat toen fatsoenlijk/burgerlijk was, en ze hebben nog al wat stof doen opwaaien.
Toch verbaas ik me erover dat het woord aseksueel in 1970 al in deze betekenis gebruikt werd, alsof de sketch in 2017 is bedacht... En dat, terwijl het woord homoseksueel of zelfs homofiel niet of nauwelijk op TV mocht worden uitgesproken. Maar wie goed kijkt, ziet dat er in minuut 34 twee mannen samen door het beeld lopen. Ongekend voor die tijd.

Wat voor gevoelens deze sketch ook oproept (bij mij: gemengde gevoelens), je kunt het wel een 'document' noemen, dat inderdaad deel uitmaakt van 'onze' geschiedenis.
Bedankt voor het delen, Speaker!

[AceVentura]

Bedankt voor het delen Speaker 

Ik kan dit soort humor wel waarderen. Het is natuurlijk allemaal wat stereotiep/extreem neergezet, en als ik het zo in de context van dit programma zie dan was dat waarschijnlijk ook precies de bedoeling. Ik denk dat humor altijd een goed middel is om onderwerpen bespreekbaar te maken.
Als ik denk aan een toen waarschijnlijk erg op seks gerichte maatschappij (dat was toch in de 60's 70's ? Ik was er zelf niet bij  ), en aan de andere kant aseksualiteit wat toen zeker nog niet bekend was en zeker niet als geaardheid, vraag ik me af of de hele sketch inclusief de term aseksualiteit niet een verzinsel van de makers is geweest, niet wetende hoe dicht ze bij de waarheid zaten. Dat ze dit als het ware verzonnen hebben als extreme tegenhanger van wat op dat moment "normaal" is in de maatschappij.

Hoe dan ook, het is een leuk stukje geschiedenis. 

[Edewecht]

Als ik denk aan een toen waarschijnlijk erg op seks gerichte maatschappij (dat was toch in de 60's 70's ? Ik was er zelf niet bij?  ), en aan de andere kant aseksualiteit wat toen zeker nog niet bekend was en zeker niet als geaardheid, vraag ik me af of de hele sketch inclusief de term aseksualiteit niet een verzinsel van de makers is geweest, niet wetende hoe dicht ze bij de waarheid zaten. Dat ze dit als het ware verzonnen hebben als extreme tegenhanger van wat op dat moment "normaal" is in de maatschappij.

(Cursivering van mij, E.)

Dit was niet zó duidelijk in me opgekomen, maar ik vind deze verklaring heel aannemelijk. Scherpe blik, Ace

[Koffie]

Ik vind het leuk om te zien. Een paar andere sketches heb ik ook bekeken, leuk als tijdsbeeld. Het is natuurlijk satirisch, ook de aseksualiteitsscetch, dus het is stereotyperend inderdaad, maar het is hoe dan ook apart zo dicht als ze bij de kern komen. Dus leuk, bedankt voor het delen.

[Speaker]

Door de link die lwgph gedeelde in de topic 'Oud krantenartikel uit 1991' ging ik even ik kijken op Delpher en kwam ik een artikelen tegen waar deze sketch en uitzending worden besproken. Misschien interessant voor de context (en tijdgeest) bij de sketch.

De artikelen komt uit de volgende kranten:
De Volkskrant 15-08-1975: https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ABCDDD:010881377:mpeg21:a0222

[lwgph]

Ik heb ook nog wat meer dingen gevonden.

De volledige uitzending die naar Montreux is gestuurd is hier te vinden: https://www.europeana.eu/en/item/2051943/data_euscreenXL_EUS_B6EE12A67E304FE3B942FBEE3F121BAD

Volgens dit artikel was hadimassa niet ingezonden als inzending voor de prijs, maar buiten de wedstrijd. Het was blijkbaar een groot success en de uitzending werd in principe verkocht aan Engeland, Duitsland en Finland, al wordt er ook meteen bij gezegd dat de scene over de aseksueel en ook die over het groepshuwelijk mogelijk eruit geknipt gaan worden. https://www.delpher.nl/nl/kranten/view?coll=ddd&identifier=KBNRC01:000033363:mpeg21:a0076

In dit artikel wordt vermeld dat de BBC hadimassa die zondag gaat uitzenden. https://resolver.kb.nl/resolve?urn=KBNRC01:000033221:mpeg21:p017

Volgens dit artikel waren ze bij de BBC inderdaad van plan om de scene met de aseksueel eruit te knippen, maar ging er iets mis waardoor alsnog de volledige versie is uitgezonden. Er zijn overigens geen klachten over gekomen, maar dat zou dan weer komen omdat het op een laat tijdstip op BBC 2 uitgezonden zou zijn geweest. https://www.delpher.nl/nl/kranten/view?coll=ddd&identifier=ABCDDD:010848755:mpeg21:a0125
Dit artikel leest wel nogal als een column en daardoor heb ik de neiging om dit met een korreltje zout te nemen, geen idee in hoeverre dat daadwerkelijk nodig is.

Volgens de BBC programmagids stond hadimassa inderdaad gepland op zondag 7 juni 1970, om 22:05 op BBC Two. Het volgende programma staat gepland om slechts 25 minuten later te beginnen, terwijl de volledige uitzending 40 minuten duurt. https://genome.ch.bbc.co.uk/schedules/service_bbc_two_england/1970-06-07#at-22.05