Hoofdpagina

Welkom bij AVEN, het Aseksueel Voorlichtings- en Educatie Netwerk. AVEN is de grootste aseksuele gemeenschap ter wereld, en de goede informatiebron over dit onderwerp. Het Nederlandstalige AVEN is in 2005 ontstaan vanuit het Engelstalige moederforum, omdat het bespreken van aseksualiteit gemakkelijker is in je eigen taal. Net als op het moederforum streven wij ernaar om een open en eerlijke discussie te voeren over aseksualiteit. Iedereen – aseksueel en seksueel – is welkom om mee te doen.

Klik hier om naar het Nederlandstalige AVEN forum te gaan

Wat is aseksualiteit?

Aseksualiteit wil zeggen dat iemand geen of weinig seksuele aantrekking ervaart naar wie dan ook.

Omdat aseksualiteit aangeboren, of in elk geval diepgeworteld is, is het net als homo- hetero- en bi-seksualiteit een geaardheid. Heteroseksuelen ervaren seksuele aantrekking naar mensen van het andere geslacht. Homoseksuelen ervaren het naar mensen van hetzelfde geslacht, biseksuelen naar beide, en aseksuelen naar geen van beide.

Het betreft alle genders. Naar aanleiding van onderzoek in Engeland (Bogaert, 2004) lijkt het vooralsnog te gaan om 1% van de bevolking. Echter, veel mensen weten door de nog altijd vrij onbekende 'status' van aseksualiteit, niet dat ze aseksueel zijn en zullen bij onderzoeken en enquêtes dus ook invullen dat zij dit niet zijn.

In een maatschappij waarin seks zo in de schijnwerpers staat, wordt aseksualiteit door velen ervaren als een taboe. Als iemand zegt aseksueel te zijn, zijn reacties van ongeloof en onbegrip zijn niet ongewoon. Het is vergelijkbaar met hoe men soms reageert als iemand vertelt homo te zijn.

De term "aseksueel" helpt mensen die geen seksuele aantrekking kennen, zichzelf op dit punt te begrijpen en te accepteren. Ook wordt het makkelijker om in contact te komen met gelijkgeaarden.

Geaardheid

Belangrijk is dat aseksualiteit een geaardheid is. Je kunt je seksueel aangetrokken voelen tot mannen, vrouwen, beide, tot alle genders, maar het is ook mogelijk je tot niemand seksueel aangetrokken te voelen.

Net als bij welke geaardheid dan ook, kan niemand voor iemand anders bepalen wat diens geaardheid is. Alleen de persoon zelf kan dit. Niemand kan voor een ander bepalen of iemand hetero is, bi of homo, en seksueel of aseksueel. Of om te bepalen of iemand dat niet is. Het is ook geen 'diagnose'. Het gaat om zelfidentificatie.

Net zo goed als dat mensen die niet aseksueel zijn, hun seksualiteit persoonlijk beleven, geldt dit ook voor aseksuelen. Er zijn geen twee mensen gelijk en dat geldt ook voor 'ons'. Dus ken je eén aseksuele persoon, dan zegt dat nog niets over andere aseksuelen.

Ook wat aseksuelen prettig vinden verschilt onderling erg. De een houdt van zoenen, de ander niet, de ene aseksueel masturbeert, de ander niet. De een houdt veel van knuffelen, de ander niet. Er zijn aseksuelen die geen seksuele aantrekking ervaren, maar wel plezier beleven aan seks met bv hun partner en dit graag doen ('seks favorable' wordt dit genoemd) of die er geen problemen mee hebben seks te hebben omdat hun partner dat wil. Maar er zijn ook aseksuelen er echt een afkeer van hebben en die, hoeveel ze ook van iemand houden, geen seks kunnen hebben zonder over hun grenzen te gaan.

Ook is aseksualiteit, en daarmee ook seksualiteit, een spectrum en ligt er tussen seksueel en aseksueel ook een grijs gebied, met bv. demiseksualiteit. Daarover later meer.

Kortom, de diversiteit is groot.

Aseksualiteit in al haar verscheidenheden

Geen enkel mens is hetzelfde en dit geldt dus ook voor de aseksuele mens. Elke aseksueel gaat anders om met zijn/haar geaardheid en er bestaan grote verschillen wat aseksuelen prettig vinden.

Hieronder staan een paar 'indelingen', die die verschillen proberen uit te drukken.

Let op: het gaat er hierbij natuurlijk niet om, om iedereen in een bepaald hokje te stoppen. Dat zou je als persoon geen recht doen, want in de eerste plaats ben je een mens, een persoon. Toch helpt het veel mensen die zoekende zijn naar hoe ze in elkaar zitten, een naam te kunnen geven aan wat ze ervaren. En daarmee te helpen begrijpen wie je bent en hoe je 'werkt'. 'Ah, dat herken ik'. Of juist niet.

Vier types

Er is ooit een onderscheid gemaakt naar vier verschillende types van aseksualiteit. De verdeling is gebaseerd op het wel of niet hebben van een libido, en het wel of niet ervaren van romantische aantrekkingskracht.

Libido houdt hier dus echt het lichamelijke verlangen naar seks in, waarmee dus juist niet een seksuele aantrekking wordt bedoeld.

Type A

heeft een libido maar ervaart geen romantische aantrekkingskracht.

Type B

ervaart romantische aantrekkingskracht maar heeft geen libido.

Type C

heeft een libido en ervaart romantische aantrekkingskracht, maar legt geen verband tussen beide.

Type D

heeft geen libido en ervaart geen romantische aantrekkingskracht.

Houdingen ten opzichte van seks

Omdat op internet in het dagelijks gebruik doorgaans de Engelse termen worden gebruikt, staan deze er tussen haakjes achter.

Seks-afkerig (sex repulsed)

een gevoel van afkeer of ongemak bij de gedachte om seks te hebben.

Seks-onverschillig (sex-indifferent)

geen specifieke positieve of negatieve gevoelens over seks. Seks-onverschillige personen kunnen wel of niet aan seks deelnemen.

Seks-gunstig (sex-favorable)

personen die seks gunstig vinden, genieten van seks en kunnen er actief naar op zoek zijn. Ze ervaren niet de seksuele aantrekking, maar kunnen er wel lust en intimiteit in vinden.

Seks-wisselend (sex-ambivalent)

personen die wisselen in hoe ze seks ervaren.

Vaak worden deze termen gebruikt om te beschrijven hoe iemand het vindt om deel te nemen aan seks met een andere persoon. Maar het kan ook gaan over hoe iemand het ervaart om te horen of te lezen over seks, om het te zien op TV, in series, en hoe het in reclames telkens terugkomt, en in gesprekken waar we al dan niet aan deelnemen.

Wat is aseksualiteit niet?

Gebrek aan libido

Onder het libido verstaan we de lichamelijke behoefte aan seks. Opgewonden kunnen zijn, een orgasme kunnen beleven.

Bij sommige mensen ontbreekt het libido geheel. De term non-libidoïsme wordt vaak onterecht gebruikt als synoniem voor aseksualiteit, maar er is wel degelijk verschil. Het (niet) hebben van libido staat los van seksuele oriëntatie. Een non-libidoïst heeft helemaal geen seksuele gevoelens, maar een aseksueel persoon kan deze wel hebben; zij/hij ervaart alleen geen seksueel verlangen naar een ander.

Omgekeerd kan iemand die wel seksueel is, ook een gebrek aan libido ervaren.

Frigiditeit, impotentie, anorgasmie, vaginisme

Dit zijn termen uit de medische wereld, die problemen benoemen rond het seksueel verkeer. Deze problemen komen ook bij seksuele mensen voor, en zijn vaak te behandelen. Bij aseksualiteit is behandelen niet aan de orde omdat het een geaardheid is, net als hetero-, homo-, of biseksualiteit.

Platonische liefde

Platonische liefde of een platonische relatie is een liefdesrelatie waaraan geen seksueel handelen (lichamelijke liefde) of begeerte te pas komt, zoals een innige vriendschap, of een liefde zonder seksuele wensen. Maar dit kan een vrije keuze zijn. Aseksualiteit is geen vrije keus, maar een geaardheid.

Celibaat

Celibaat is eveneens een bewuste keuze om, vaak uit religieuze motieven, zich te onthouden van seks en liefdesrelaties. Het zegt niets over de seksuele geaardheid of gerichtheid van de persoon.

Maagdelijkheid

Omdat aseksuelen geen seksuele aantrekking tot anderen ervaren, kan het verkeerde beeld ontstaan dat aseksuelen maagd zijn. Natuurlijk bestaan er aseksuelen die nog maagd zijn, maar omdat aseksuelen wel degelijk in staat zijn tot het hebben van seks, zijn er ook genoeg aseksuelen die wel seksueel actief zijn, of geweest zijn. Sommige aseksuelen zullen hebben geëxperimenteerd om achter hun geaardheid te komen, anderen hebben misschien een relatie met een seksueel persoon. Aseksuelen kunnen dus ook een gezin hebben.

Amoebes

Een belangrijke misvatting over aseksualiteit wordt veroorzaakt door de definitie die wordt gehanteerd binnen de biologie. Organismen die geslachtsloos zijn en zich zonder seks kunnen voortplanten, worden namelijk ook aangeduid als aseksueel. Een bekend voorbeeld van zo’n organisme is de amoebe. Aseksuelen omschrijven zichzelf ook wel eens als amoebes. Het betreft hier een soort koosnaampje en dit moet nooit letterlijk worden opgevat. Aseksuelen zijn niet geslachtsloos. Ze zijn 'gewoon' voorzien van mannelijke of vrouwelijke geslachtsorganen, die in principe ook 'gewoon' functioneren.

Ziekte/trauma

Aseksuele gevoelens kunnen ook ontstaan als gevolg van bepaalde aandoeningen, medicatie, traumatische ervaringen, etc. Hoewel de gevoelens, ervaringen en problemen van mensen die hiermee te maken hebben vaak veel overeenkomsten vertonen met die van aseksuele personen, is de term aseksualiteit hier niet juist. Aseksualiteit in de context van AVEN betreft een geaardheid die aangeboren en onveranderbaar is.

Het kan ook beide tegelijk voorkomen: dat je aseksueel bent in de zin van je geaardheid en daarbij ook te maken hebt met trauma's. Het is daarom voor mensen die zoekend zijn naar de oorzaken van hun seksuele problemen niet altijd eenvoudig om de vinger op de juiste plek te leggen.

Soms wordt dit te gemakkelijk gedaan, bv als een therapeut aangeeft dat er geen sprake kan zijn van aseksualiteit, omdat er trauma meespeelt. Het antwoord ligt, zoals eerder gezegd, in de persoon zelf, ook als dat antwoord zich (nog) niet laat identificeren. Zelfidentificatie blijft net als bij andere geaardheden, het uitgangspunt. Soms blijft de vraag onbeantwoord. Maar ook dan kan en mag niet iemand anders bepalen of de persoon in kwestie, al dan niet aseksueel is.

Kinderlijkheid

Aseksuelen worden wel gezien als kinderlijk, niet ontwikkeld, onvolwassen. Dit is geen onderdeel van aseksualiteit. Natuurlijk kan er iets met iemand aan de hand zijn waardoor deze persoon 'onvolwassen' is, maar dit komt natuurlijk ook voor bij wel-seksuele mensen. Je seksuele geaardheid en behoeften maken je niet volwassen of onvolwassen.

Disfunctioneel

Aseksuelen zijn op geen enkele wijze disfunctioneel of gestoord vanwege hun geaardheid. Zoals al eerder gezegd, werken de voortplantingsorganen precies zoals ze moeten werken en hoewel psychische stoornissen misschien aseksuele gevoelens als bijwerking kunnen hebben, hebben zulke stoornissen niets te maken met de geaardheid aseksualiteit.

Masturbatie

Het kan misschien vreemd overkomen dat iemand die zegt geen seksuele aantrekkingskracht te ervaren, wel aan masturbatie kan doen. Je zou kunnen stellen dat zo’n persoon dan dus seksueel aangetrokken is tot zichzelf en dus autoseksueel is. Aseksuelen ervaren dit echter niet op deze manier. Aseksuelen die wel een libido hebben zullen opwinding ervaren, maar omdat ze geen seksuele aantrekkingskracht ervaren blijft dit libido ongericht. Eén manier om van die opwinding af te komen is masturbatie. Het is voor een aseksueel een beetje vergelijkbaar met jeuk: je krabt en het gaat weg. Bovendien is het voor ons even goed lekker, ontspannend en prettig om van je eigen lichaam te genieten.

Zielig

Aseksuelen zijn niet per definitie zielig omdat we aseksueel zijn. Wel kan het moeilijk zijn, omdat er maar weinig mensen zijn met dezelfde ervaring. Dat kan gevoelens van isolement en eenzaamheid met zich meebrengen en het gevoel dat er iets mis met je is. Op het forum hebben we dan ook veel mensen binnen zien komen met opmerkingen als: Dus ik ben niet de enige! Of: Er is dus niets iets mis met me!

Ook in het vinden en het behouden van een partner kan aseksualiteit, ook voor ons, een struikelblok zijn. Het is niet gemakkelijk om een partner te vinden die in dit opzicht bij je past. Ook in een relatie, als twee mensen erg verschillen op dit vlak, kan dit voor beide partners heel moeilijk zijn. En soms kunnen ook wij daar verdriet om hebben en kunnen we ons wel eens 'zielig' voelen.

Maar lang niet voor alle aseksuelen speelt dit en we kunnen net zo gelukkig of ongelukkig zijn als iedereen.

Aseksuelen en relaties

Met name aseksuelen die wel romantische aantrekkingskracht ervaren, zullen behoefte hebben aan een relatie met een ander. Maar, ook bij mensen die geen romantische aantrekking ervaren, kan er een verlangen zijn om met iemand het leven te delen, om een partner te hebben.

Voor aseksuelen spelen seks en andere vormen van seksuele intimiteit geen, of een veel minder belangrijke rol in een relatie dan voor wel-seksuele personen. In een volledig aseksuele relatie zal er geen seks voorkomen. Dit leidt vaak tot de vraag wat dan nog de toegevoegde waarde van het aangaan van een relatie is. “Leven als broer en zus is toch geen relatie?” en “Hoe maak je dan onderscheid tussen een vriendschap en een relatie?” zijn veel gehoorde vragen.

Eigenlijk is het antwoord heel simpel: net als seksuele personen bepalen aseksuelen het verschil tussen vriendschap en een relatie op basis van de mate van intimiteit en romantische aantrekking. Intimiteit in een relatie bestaat uit veel meer aspecten dan het wel of niet hebben van seks, denk bijvoorbeeld aan knuffelen of zoenen. En niet te vergeten emotionele intimiteit, vriendschap en verbondenheid.

Hoewel seks in een seksuele relatie natuurlijk een belangrijke rol speelt, is dat niet de enige reden om een relatie met iemand aan te gaan. Mensen gaan relaties met elkaar aan omdat ze hun leven met iemand willen delen, omdat ze graag in de buurt van elkaar willen zijn, lief en leed met elkaar willen delen en van elkaar houden. Dat geldt voor aseksuelen net zo. Een relatie zonder seks is dan ook niet minderwaardig.

Het niveau van lichamelijke intimiteit in een relatie verschilt per aseksueel en per situatie. Er zijn vele soorten relaties denkbaar. Zo zijn er aseksuelen die geen enkele vorm van lichamelijke intimiteit verdragen. Maar omgekeerd zijn er ook aseksuelen die heel erg van knuffelen houden en voor wie dat de ultieme uiting van liefde en intimiteit is. Maar ook zijn er mensen die de behoefte aan knuffelen niet kennen. En natuurlijk ook daar weer een heleboel tussenin.

Aan de andere kant van het spectrum bevinden zich de aseksuelen die een juist wel seksuele relatie met een seksuele partner hebben. Soms hebben de partners een manier gevonden om met hun verschillen om te gaan en bestaat bij beide de mogelijkheid om aan elkaar tegemoet te komen. Helaas is dit niet in iedere relatie mogelijk.

Er zijn ook aseksuelen die ondanks dat ze zich herkennen in aseksualiteit, toch juist graag seks hebben. In het aseksuele jargon heet dit: sex favorable. Zij willen dit omdat het een fijn gevoel is en omdat zij er wel intimiteit in ervaren, waar voor sommige andere aseksuelen het gevoel van intimiteit juist stopt op het moment dat de intimiteit seksueler wordt. Wanneer iemand over diens grenzen moet gaan om seks te hebben, stopt de intimiteit.

Het is echter belangrijk te vermelden dat het hier eerder uitzondering dan regel betreft. Relaties tussen aseksuelen en seksuelen zijn vaak erg moeizaam en vereisen veel communicatie en begrip van beide kanten. In heel veel gevallen blijkt de insteek in de relatie uiteindelijk te verschillend te zijn, en strandt deze.

Voor de meeste aseksuelen zal echter gelden dat ze wel een bepaald niveau van lichamelijke intimiteit kunnen verdragen in hun relatie, maar dat er ergens een grens ligt waar ze niet overheen kunnen, zonder zichzelf schade te berokkenen. Waar die grens precies ligt, verschilt van persoon tot persoon.

Split Attraction Model (S A M)

Twee vormen van aantrekkingskracht

Eerder werd het al even benoemd: naast de seksuele aantrekking ervaren mensen ook de romantische aantrekking: verliefdheid. Hoe verschillend mensen ook verliefdheid kunnen ervaren, veel mensen herkennen wel een verschil in gevoel van 'vriendschap' en het gevoel dat je een 'relatie' met iemand wilt. Weinig mensen, ook aseksuelen, zullen iemand voor wie ze (innige) vriendschapsgevoelens hebben, zien als een partner.

Deze gevoelens van verliefdheid omschrijven we als de 'romantische aantrekking'.

We maken dus een onderscheid in seksuele aantrekking en romantische aantrekking. Op internet wordt hier de Engelse term 'split attraction model' voor gebruikt. In het Nederlands is dat zoiets als 'gescheiden aantrekkingskracht'.

Ook bij wel-seksuele mensen speelt dit. Er zijn dan ook allerlei combinaties mogelijk: bv. romantisch op het ene geslacht vallen, maar seksueel gezien, op het andere. Of op beide seksueel gezien, maar in romantisch opzicht niet. Etc.

Aromantisme

Evengoed als dat iemand verliefd kan worden, kan het zijn dat iemand die emotie niet kent. We spreken dan van 'aromantisme'.

Gelukkig betekent dat niet dat een aromantisch persoon niet lief kan hebben. Aromantici kunnen heel veel liefde ervaren en heel liefdevolle partners zijn.

Ook dit is een spectrum met een grijs gebied, dat zich uitstrekt tussen mensen die heel gemakkelijk verliefd worden, via mensen die dat maar weinig worden, tot mensen die dat dus nooit worden. Net zoals er grijze aseksuelen bestaan en demiseksuelen, bestaan er grijze- en demi-romantici.

Niet alle aromantici zijn aseksueel en niet alle aseksuelen zijn aromantisch. Ook hier dus is de 'split attraction' zichtbaar. Dit betekent dus dat ook een wel-seksueel persoon aromantisch kan zijn.

Grijze gebieden

De huidige definitie van aseksualiteit spreekt van 'geen of minder seksuele aantrekking'. De eerdere definitie uit 2001, van David Jay, de oprichter van Aven, was heel strikt: aseksualiteit houdt in dat iemand geen seksuele aantrekking ervaart. Echter, zoals eerder gezegd, is aseksualiteit een spectrum en door de strikte definitie, vielen er mensen buiten de boot, die wel op het aseksuele spectrum zitten. In 2011 is hij daarom aangepast, zodat ook deze mensen benoemd konden worden op het spectrum.

Demi-seksualiteit/halfseksualiteit

Iemand die demiseksueel is, ervaart geen seksuele aantrekkingskracht, maar kan dit soms wel gaan ervaren wanneer hij of zij een sterke emotionele band met iemand aangaat. Deze geaardheid bevindt zich min of meer tussen aseksueel en seksueel in.

Het betekent niet dat demiseksuelen een gebrekkige of halve seksualiteit hebben. Over het algemeen voelt deze groep zich tot geen van de geslachten seksueel aangetrokken; wanneer een demiseksueel echter een emotionele band heeft met een ander kan de deze wel seksuele aantrekkingskracht ervaren ten opzichte van die ene specifieke persoon.

Grijze A’s

De wereld van aseksualiteit en seksualiteit is niet zwart-wit; sommige mensen identificeren zichzelf ergens in het grijze gebied tussen beide uitersten. Mensen die zichzelf omschrijven als grijze A zijn onder andere mensen die:

• doorgaans geen seksuele aantrekkingskracht ervaren maar soms wel;
• wel-seksueel zijn, maar die dit niet als een belangrijk deel van hun leven zien en zich niet identificeren met de gebruikelijke seksuele cultuur;
• zowel seksuele aantrekkingskracht als geslachtsdrift ervaren, maar niet in een dergelijke mate dat ze er ook iets mee willen doen;
• functioneel aseksueel zijn en seksuele gevoelens ervaren waar ze niets mee doen;
• mensen die wel kunnen genieten van seks en er ook behoefte aan kunnen hebben, maar slechts onder zeer beperkte en specifieke omstandigheden;
• mensen die sommige delen van seksualiteit ervaren maar niet alle.