Persoonlijke hulpmiddelen

Wat is aseksualiteit

Uit AVEN Wiki

Ga naar: navigatie, zoeken

Wat is aseksualiteit?

Op de hoofdpagina van AVEN wordt aseksualiteit als volgt gedefinieerd: een aseksueel is iemand die geen seksuele aantrekkingskracht ervaart. Een korte en krachtige definitie die een goede eerste indruk geeft van waar het bij aseksualiteit om draait. Aseksualiteit is echter een complex onderwerp waarvan niet alle aspecten kunnen worden opgenomen in een korte, heldere definitie. Deze tekst is daarom bedoeld om de definitie binnen een context te plaatsen, aan te vullen en te verduidelijken.

De definitie

Hoewel de bovengenoemde definitie (een aseksueel is iemand die geen seksuele aantrekkingskracht ervaart) de meest prominente is, zul je op diverse plaatsen licht afwijkende definities tegenkomen. Zo wordt zelfs in de eigen FAQ van AVEN een iets andere definitie gehanteerd: een aseksueel is iemand die zich niet seksueel aangetrokken voelt tot andere mensen. Hoewel hiermee hetzelfde wordt bedoeld, kunnen deze verschillende definities verwarrend werken. Ook dit is een belangrijke reden waarom deze tekst is geschreven.

Geaardheid

Een belangrijk aspect van aseksualiteit dat niet uit de definitie naar voren komt is, dat het een geaardheid betreft. Aseksualiteit is geen keuze om geen seks te hebben, zoals het celibaat of seksuele onthouding dat wel zijn. Waar een heteroseksueel zich seksueel aangetrokken voelt tot mensen van het andere geslacht, een homoseksueel zich seksueel aangetrokken voelt tot mensen van hetzelfde geslacht en een biseksueel zich aangetrokken voelt tot mensen van beide geslachten, voelt een aseksueel zich tot geen van beide geslachten seksueel aangetrokken. Net als bij de andere geaardheden is dit iets wat doorgaans vanaf de geboorte vastligt en niet te veranderen is.

Libido

In de definitie wordt gesproken over een gebrek aan seksuele aantrekkingskracht. Hoewel dat vaak wordt gedacht, is seksuele aantrekkingskracht niet hetzelfde als een libido. Een libido is nodig om überhaupt seksueel opgewonden te kunnen worden, maar de seksuele aantrekkingskracht bepaalt wat een persoon met die opwinding doet. Bij een seksueel persoon zal uit die opwinding de behoefte ontstaan om seks te hebben met een ander. Bij een aseksueel persoon leidt de opwinding niet tot een behoefte om dit op enige seksuele manier met een ander te delen. Een aseksueel zal hooguit overgaan tot masturbatie, maar kan net zo goed niets met die opwinding doen. Een aseksueel voelt dus nooit de behoefte aan seks met een ander en heeft zo bekeken dus eigenlijk nooit “zin”.

Natuurlijk bestaan er ook aseksuelen die naast het gebrek aan seksuele aantrekkingskracht ook een gebrek aan libido hebben. Deze vorm van aseksualiteit wordt ook wel eens omschreven als non-libidoïsme.

Romantische aantrekkingskracht

Naast seksuele aantrekkingskracht (lust) bestaat er romantische aantrekkingskracht (verliefdheid). Voor een seksueel persoon zijn beide zaken onlosmakelijk met elkaar verbonden, maar voor een aseksueel persoon dus niet. Dat een aseksueel persoon geen seksuele aantrekkingskracht ervaart, betekent niet dat hij of zij niet verliefd kan worden of niet van anderen kan houden. Aseksuelen kunnen een even groot verlangen hebben naar een diepgaande liefdesrelatie als seksuele personen. Een aseksuele relatie zal echter bij voorkeur seksloos zijn.

Aseksuelen die echter geen behoefte aan een relatie hebben en die nooit verliefd worden, noemen zichzelf a-romantische aseksuelen.


Wat is aseksualiteit niet?

Soms is een duidelijke opsomming van wat iets niet is, ook een manier om duidelijk te maken wat iets wel is. Er bestaan veel misvattingen over aseksualiteit:

Amoebes

Een belangrijke misvatting over aseksualiteit wordt veroorzaakt door de definitie die wordt gehanteerd binnen de biologie. Organismen die geslachtsloos zijn en zich zonder seks kunnen voortplanten, worden namelijk ook aangeduid als aseksueel. Een bekend voorbeeld van zo’n organisme is de amoebe. Aseksuelen omschrijven zichzelf ook wel eens als amoebes. Het betreft hier een soort koosnaampje en dit moet nooit letterlijk worden opgevat. Aseksuelen zijn niet geslachtsloos. Ze zijn gewoon voorzien van mannelijke dan wel vrouwelijke geslachtsorganen, welke naar behoren functioneren.

Ziekte

Aseksuele gevoelens kunnen ook ontstaan als gevolg van bepaalde aandoeningen, medicatie, traumatische ervaringen, etc. Hoewel de gevoelens, ervaringen en problemen van mensen die hiermee te maken hebben vaak veel overeenkomsten vertonen met die van aseksuele personen, is het terminologisch niet juist om in deze gevallen van aseksualiteit te spreken. Aseksualiteit in de context van AVEN betreft een geaardheid die aangeboren en onveranderbaar is.

Maagden

Omdat aseksuelen vanuit zichzelf geen behoefte voelen aan seks, kan het verkeerde beeld ontstaan dat alle aseksuelen dan ook maagd zijn. Natuurlijk bestaan er aseksuelen die nog maagd zijn, maar omdat aseksuelen wel degelijk in staat zijn tot het hebben van seks, zijn er ook genoeg aseksuelen die wel seksueel actief zijn of geweest zijn. Sommige aseksuelen zullen veel hebben geëxperimenteerd om achter hun geaardheid te komen, anderen hebben misschien een relatie met een seksueel persoon. Het gaat hier echter om persoonlijke keuzes. Voor de een is het makkelijker dan voor de ander om zijn of haar grenzen te verschuiven of te overschrijden om aan de behoeften de seksuele partner tegemoet te kunnen komen.

Disfunctioneel

Aseksuelen zijn op geen enkele wijze disfunctioneel of gestoord. Zoals al eerder gezegd, werken de voortplantingsorganen precies zoals ze moeten werken en hoewel psychische stoornissen misschien aseksuele gevoelens als bijwerking kunnen hebben, hebben zulke stoornissen niets te maken met de geaardheid aseksualiteit.

Masturbatie

Het kan misschien vreemd overkomen dat iemand die zegt geen seksuele aantrekkingskracht te ervaren, wel aan masturbatie kan doen. Je zou kunnen stellen dat zo’n persoon dan dus seksueel aangetrokken is tot zichzelf en dus autoseksueel is. Aseksuelen ervaren dit echter niet op deze manier. Aseksuelen die wel een libido hebben zullen zo nu en dan opwinding ervaren, maar omdat ze geen seksuele aantrekkingskracht ervaren blijft dit libido ongericht. Eén manier om van die opwinding af te komen is masturbatie. Het is voor een aseksueel een beetje vergelijkbaar met jeuk: je krabt en het gaat weg.

Laag libido

Seksuele personen die zich niet kunnen voorstellen dat iemand echt nooit behoefte aan seks met een ander heeft, trekken vaak de conclusie dat een aseksueel gewoon een laag libido heeft en daardoor minder vaak zin heeft. Dit is onjuist, omdat het niet het libido is dat bepaalt of iemand behoefte heeft aan seks met een ander, maar de seksuele aantrekkingskracht. Aseksuelen kunnen weldegelijk een libido hebben, maar het is juist de seksuele aantrekkingskracht die ontbreekt.

Zielig

Aseksuelen vinden zichzelf niet zielig. Wat je niet kent mis je niet en door zich niet bezig te hoeven houden met seks en alles eromheen, houden ze tijd over voor andere leuke dingen. Dit betekent echter niet dat aseksuelen nooit problemen ervaren, die ontstaan met name wanneer een aseksueel persoon een relatie aangaat met een seksueel persoon.


Aseksualiteit in al haar verscheidenheden

Geen enkel mens is hetzelfde en dit geldt dus ook voor de aseksuele mens. Elke aseksueel gaat anders om met zijn/haar geaardheid en er bestaan grote verschillen in de niveaus van intimiteit die aseksuelen kunnen verdragen.

Vier types

Er is ooit een onderscheid gemaakt naar vier verschillende types van aseksualiteit. De verdeling is gebaseerd op het al dan niet hebben van een libido en het al dan niet ervaren van romantische aantrekkingskracht. De gemene deler blijft hierbij het gebrek aan seksuele aantrekkingskracht.

Type A: heeft een libido maar ervaart geen romantische aantrekkingskracht.

Type B: ervaart romantische aantrekkingskracht maar heeft geen libido.

Type C: heeft een libido en ervaart romantische aantrekkingskracht, maar legt geen verband tussen beide.

Type D: heeft geen libido en ervaart geen romantische aantrekkingskracht.


Aseksuelen en relaties

Met name aseksuelen die wel romantische aantrekkingskracht ervaren, zullen behoefte hebben aan een relatie met een ander. Voor aseksuelen spelen seks en andere vormen van intimiteit geen of een veel minder belangrijke rol in een relatie dan voor seksuele personen. In een volledig aseksuele relatie zal er geen seks voorkomen. Dit leidt vaak tot de vraag wat dan nog de toegevoegde waarde van het aangaan van een relatie is. “Leven als broer en zus is toch geen relatie?” en “Hoe maak je dan onderscheid tussen een vriendschap en een relatie?” zijn veel gehoorde vragen.

Eigenlijk is het antwoord heel simpel: net als seksuele personen bepalen aseksuelen het verschil tussen vriendschap en een relatie op basis van de mate van intimiteit. Intimiteit in een relatie bestaat uit veel meer aspecten dan het wel of niet hebben van seks, denk bijvoorbeeld aan knuffelen of zoenen. Hoewel seks in een seksuele relatie natuurlijk een belangrijke rol speelt, is dat niet de enige reden om een relatie met iemand aan te gaan. Mensen gaan relaties met elkaar aan omdat ze hun leven met iemand willen delen, omdat ze graag in de buurt van elkaar willen zijn, lief en leed met elkaar willen delen en van elkaar houden. Een relatie zonder seks is dan ook niet per definitie minderwaardig.

Het niveau van intimiteit in een relatie verschilt per aseksueel en per situatie. Er zijn vele soorten relaties denkbaar. Zo zijn er aseksuelen die geen enkele vorm van intimiteit verdragen. Een knuffel aan elkaar geven is in zo‘n situatie een ultieme uiting van liefde. Aan de andere kant van het spectrum bevinden zich de aseksuelen die een seksuele relatie met een seksuele partner hebben. Zij hebben samen een manier gevonden om met hun verschil in behoefte aan seks om te gaan. Het feit dat aseksuelen geen behoefte aan seks hebben betekent namelijk niet dat zij geen seks kunnen hebben. Sommige aseksuelen hebben een manier gevonden om hiermee om te gaan. Het is echter belangrijk te vermelden dat het hier eerder uitzondering dan regel betreft. Relaties tussen aseksuelen en seksuelen zijn vaak erg moeizaam en vereisen veel communicatie en begrip van beide kanten.

Voor de meeste aseksuelen zal echter gelden dat ze wel een bepaald niveau van intimiteit kunnen verdragen in hun relatie, maar dat er ergens een grens ligt waar ze niet overheen kunnen. Waar die grens precies ligt, verschilt van persoon tot persoon.


Grijze gebieden

Omdat de definitie van aseksualiteit redelijk strikt is (een compleet gebrek aan seksuele aantrekkingskracht) is er een groep mensen die zich wel met aseksualiteit identificeert, maar eigenlijk niet helemaal aan de definitie voldoet. Binnen AVEN wordt er in deze gevallen gesproken over halfseksuelen en grijze A’s.

Halfseksuelen

Iemand die halfseksueel is ervaart geen seksuele aantrekkingskracht totdat hij of zij een sterke emotionele band met iemand aangaat. Halfseksualiteit is een geaardheid die zich halverwege tussen seksueel en aseksueel bevindt. Het betekent niet dat halfseksuelen een gebrekkige of halve seksualiteit hebben. Over het algemeen voelen halfseksuelen zich tot geen van de geslachten seksueel aangetrokken; wanneer een halfseksueel echter een emotionele band heeft met een ander kan de halfseksueel wel seksuele aantrekkingskracht en lust ervaren ten opzichte van die ene specifieke persoon.

Grijze A’s

De wereld van aseksualiteit en seksualiteit is niet zwart-wit; sommige mensen identificeren zichzelf ergens in het grijze gebied tussen beide uitersten. Mensen die zichzelf omschrijven als grijze A zijn onder andere mensen die:

  • doorgaans geen seksuele aantrekkingskracht ervaren maar soms wel;
  • wel seksuele aantrekkingskracht ervaren, maar een laag libido hebben;
  • technisch gesproken seksueel zijn, maar die dit niet als een belangrijk deel van hun leven zien en zich niet identificeren met de gebruikelijke seksuele cultuur;
  • zowel seksuele aantrekkingskracht als geslachtdrift ervaren, maar niet in een dergelijke mate dat ze er ook iets mee willen doen;
  • functioneel aseksueel zijn en seksuele gevoelens ervaren waar ze niets mee doen;
  • mensen die wel kunnen genieten van seks en er ook behoefte aan kunnen hebben, maar slechts onder zeer beperkte en specifieke omstandigheden;
  • mensen die sommige delen van seksualiteit ervaren maar niet alle.